ARAMA İÇİN MÜRACAAT 

Define aramak her zaman mümkündür. Yeter ki kanuni olsun. kanunlar herkese açıktır. Herkes gerekli izin alarak define aramaya başlayabilir. 

Define aramak hem zor hem kolay bir iştir. Ancak bir yönü vardır ki bu yön çok tehlikelidir. Neden bahsettiğimi defineciler çok iyi anlarlar. Bu kaçak yapılan kazılardır. 

Kazılacak bölgenin gerekli araştırmasını yaptıktan sonra kazılacağına karar verilirse yapılacak ilk işin en yakın müze müdürlüğü ve mülki amirliğine müracaat ederek izin alınmasıdır. En doğru yol budur. 

Defineciler arasında yaygın bir görüş vardır. “Bulduğum defineye devlet el koyar hakkımı vermez”. Bu çok yanlış bir kanıdır bulunan her türlü definen takdir komisyonlarınca incelenerek değeri biçildikten sonra ilgili bakanlığa ödeneği ayrılıp bloke edilen ödenekten definecinin hakkı verilir. 

Konuya diğer yönden yaklaşan kaçak yapılan bir kazıda elde edilen define (altın, gümüş, heykel veya arkeolojik değeri olan varlıklar) Serbest piyasada kaçak olarak alınıp satıldığını herkes bilir. Bunun gerçek değerini ilk elden bulan şahsa ödenmediğini, kaçak olduğu için yakalanma riskinin çok yüksek olduğu sürekli ihbar edildiği bilinmektedir. (İhbar edene varlığın değeri üzerinden %7,5 verilir) 

Bu kadar riske girmeye bence girmeye hiç gerek yoktur. Az, öz ve temiz kazanılması bulunan varlıkların yurdumuzda kalması, müzelerimizde sergilenmesi için mutlaka kazının izin alınarak yapılması gerekir. 

Arama yapmak ve kazıda bulunmak için en yakın müze müdürlüğü ve mülki amirden müracaat sonucu izin alınmalıdır. 

İlgili müdürlükler yapılan müracaatları çok çabuk değerlendirip ekip oluşturmaktadırlar. 

Müracaat bir dilekçe ve ekinde aşağıdaki belgelerle müze müdürlüğüne yapılmaktadır. 

Define arayacak kimse bölgesini tespit edip gerekli ön çalışmaları yaptıktan sonra bir dilekçe ile en yakın mülki amire ve bir dilekçe ile müracaat edebilir. 

Define aranacak bölge önce iyice araştırılmalıdır. Söz konusu bölgenin eski uygarlıklardan günümüze evreleri incelenip sonra bölgesel tespite geçilmelidir. 

Hedef önce gözle, sonra makine ile test edildikten sonra kazı yapılmasına gerek duyulursa, yasal müracaatta bulunulmalıdır. Boşu boşuna kazı yapılmamalıdır. 

Define arama yasal bir iştir. 2863 Sayılı Kanuna atfen define arama yönetmeliği çıkarılmıştır. (R-6 –27 OCAK 1984 Sayı- 18294) 

Kesinlikle ön şart olarak veya prensip olarak bölgenin nokta hedefe ulaşmadan boşu boşuna kazı için müracaat yapılmamalıdır. Olay her yönü ile detaylıca ele alınmalıdır. 

Define aranacak bölgenin ön çalışmasından sonra dilekçe verilir. Bu dilekçede aşağıdaki durumlar açıkça belirtiler. 

1. Arama maksadı 

2. Arama yapılacak il, ilçe, bucak, köy, mahalle, sokak ve ev numarasına kadar bildirilir. 

3. Bu bölgenini ekili olup olmadığı 

4. Meskun mahal olup olmadığı 

5. Tapulu tapusuz olduğu ve tapunun kime ait olduğu açıkca belirtilir. 

Çalışmalarımızda yaşadığımız önemli bir problem izin alındıktan sonra kazı için bazı şartlar oluşmamaktadır. Böyle durumlarda zaman, iktisadi veya ekibin toparlanma gibi problemlerle karşılaştık. Sizlere önerilerimiz bu faktörleri iyi değerlendirip kazı için müracaatı şartlar uygun olduğu zaman yapmanızdır. 


Müracaat dilekçesine; 

a) Define aranacak sahanın yetkili teknik elemana çizdirilmiş, İl Bayındırlık Müdürlüğünce tasdikli, 1/500 ölçekli tesviye münhanili haritası veya krokisi, 

b) Krokisi çıkarılamayacak ev ve bunun gibi yerler için ise ada, parsel ve çap numarasını belirten vaziyet planı, 

c) Uzaktan ve yakından olmak üzere çeşitli yönlerden çekilmiş net fotoğrafları, 

d) Define aranacak yer sahipli ise, gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakat name, tüzelkişilerden de yetkili organlarından alınacak muvafakat yazısı eklenir.

Define aranacak bölge 100 m2’yi geçemez. Bu bölge dilekçe ekinde verilecek kroki harita, fotoğraf üzerinde işaretlenecektir. 

Mülki amir, define aranacak yerin 2863 sayılı Kanunun 6. maddesinde belirtilen yerler ile tespit edilen sit alanları ve mezarlıklar içinde olup olmadığını, define aranmasında sakınca bulunup bulunmadığını, en yakın müze müdürlüğüne tespit ettirir. 

Unutulmamalıdır ki en güzel zevkli, huzurlu ve risksiz iş kanuni yapılan iştir. 

Sitemizde biz her zaman yasal anlamda yapılan kazılardan bahsediyoruz. Yasal olmayan kazıların bizce bir önemi yoktur. Tavsiyemiz her zaman hukuki boyutlar üzerinde durulmasıdır. Kazıların ceza veya kanunsuz işlerle yapılmasını önermiyoruz. 

RUHSAT ALIMI VE SONRASI 

Müze Müdürlüğünce, müracaat uygun bulunduğu takdirde define arama ruhsatı verilir. Ruhsatname bir yıl sürelidir. Define araması aralıksız en çok bir ay devam eder. Hava muhalefeti veya tabii afetlerden dolayı bu süre içinde bitirilemezse bir defaya mahsus olmak üzere mülki amirce en çok bir ay daha uzatılabilir. 

Define araması, define aranacak yere en yakın müzeden görevlendirilecek ihtisas elemanı başkanlığında, Maliye ve Gümrük ve İçişleri Bakanlıklarının mahalli birer temsilcisi gözetiminde yapılır. 

Define aranacak yeri incelemeye gidecek müze ihtisas elemanı ile, aramada bulunacak ihtisas elemanı, Maliye ve Gümrük ve İçişleri Bakanlıkları temsilcilerinin yol masrafları ve birinci derece devlet memuru harcırahı üzerinden yevmiyeleri define arayıcısı tarafından ödenir. Bu yevmiyeler günlük zorunlu giderleri karşılamadığı takdirde, aradaki fark yevmiyelerin % 50’sini geçmemek şartıyla define arayıcısı tarafından ayrıca ödenir. 

Define aramasından doğacak zarar ziyan ve kazı yapılan yerin eski haline getirilmesi ile ilgili masraflar define arayıcısına aittir. Bu masrafların tahmini tutarı ilgili müze müdürlüğünce tespit edilir. 

Define arama yerini incelemeye gidecek müze ihtisas elemanlarının harcırahı önceden, diğer harcamalar ise arama başlamadan önce arayıcı tarafından bir devlet bankasına müze müdürlüğü adına yatırılır. Müze müdürü aramadan önce görevlilere avans öder. Hizmetin yerine getirilmesinden sonra görevlilere verecekleri hak ediş belgelerine göre kesin hesap yapılır. Artan para aracıyla teslim edilir. 

Çalışmalar, görevliler ile arayıcının imzasını taşıyan tutanaklarla günü gününe tespit edilir. Bu tutanaklar ve arama sonunda tanzim edilecek nihai tutanak Bakanlığa gönderilir. 

Define aramasının mevzuat hükümlerine göre ilgililerce durdurulması halinde arayıcı hiçbir hak, zarar ve ziyan talebinde bulunamaz. 

Define aramalarında kültür ve tabiat varlığı bulunduğu takdirde arama derhal durdurulur ve durum Bakanlığa bildirilir. Arayıcı, bulunan kültür ve tabiat varlıkları üzerinde hiç bir hak iddia edemez. 

Define aramasında çıkan buluntular Bakanlıkça tayin edilecek en az üç kişilik bir uzman heyetine incelettirilir. Elde edilecek buluntular kültür ve tabiat varlığı ise müzelere, define ise Maliye ve Gümrük Bakanlığına teslim edilir. 

Bulunan definenin Maliye ve Gümrük Bakanlığınca geçer akçe olarak değeri tespit edilir. Define Hazineye ait arazide bulunmuşsa % 50’si aracıya, özel veya tüzelkişilere ait arazide bulunmuşsa, % 40’ı aracıya, % 10’u ise mülk sahibine verilir. 

Yukarıda sayılan bürokratik işlerin zorluğundan çekinilmemelidir. Çünkü amaç tabiat ve kültür varlıklarını koruyarak çıkabilecek tarihi eserin değerini defineciye verip o varlığın sahibini bütün ülkenin olmasını sağlamaktır. 

Kaçak yapılan kazılarda bürokratik işlemler olmamasına rağmen kaçakçılık işlerini işlendiği ve kanuni yükümlülüklerle sorumlu olduğunun bulunması gerekir. 

Bu işlerle uğraşan gerçek defineciler konuyu iyi bilirler. Az, öz ve temiz ve kanuni kazanmak esastır. 

Yapılan iş eğlence ve hobi amacına temizce ulaşmalıdır. Vicdanların temizliği ve saflığı en büyük definedir. 

Sitemizden bu konularda yardım talebinde bulunabilirsiniz. Sizlere mümkün olduğu kadar yardımcı olunacaktır. 

Müracaatlarınızda kanunsuz yaklaşımlarda bulunmamanızı temenni ederiz. Yaptığınız müracaatları resmi kazılar için yapıldığı farz ve kabul edilecektir.